Το μέλλον έρχεται γρηγορότερα…

"Το μέλλον έρχεται γρηγορότερα…", του `Ακη Φωκά

Το μέλλον που με ενδιαφέρει, γίνεται το παρελθόν που διαμορφώνεται κάθε στιγμή, κάθε δευτερόλεπτο. Μέχρι να ολοκληρώσω το παρόν άρθρο θα αποτελεί ολόκληρο παρελθόν. Αδυσώπητος ο χρόνος και ανίκητος συνάμα. Ο χρόνος όμως είναι η μοναδική ενεργός διάσταση και έχουμε κάθε δικαίωμα- ανάγκη θα έλεγα- να ασχοληθούμε μαζί του. Όσα ο χρόνος άφησε πίσω του, είναι τα βιώματα μας, είναι η συσσωρευμένη εμπειρία είναι το ορμητήριο. Είναι στην ουσία τα δεδομένα, που καταδεικνύουν τους νόμους και τη διαλεκτική της εξέλιξης. Τίποτα δεν λειτουργεί έξω από νόμους. Οι κυρίαρχοι όμως νόμοι, είναι αυτοί της ιστορικής υλιστικής εξέλιξης, οι οποίοι διέπουν τα πάντα. Το παρελθόν λοιπόν, είναι οι φάσεις της εξέλιξης που προηγήθηκαν και λαμβάνουν χώρα κάθε στιγμή.

Θα μπορούσε να ασχοληθεί κάποιος πολύ, με την έννοια του χρόνου. Ο χρόνος όμως δεν θα είχε νόημα αν δεν υπήρχε ο χώρος. Οι ταχύτητες και οι πλοκές είναι σε σχέση με το χώρο που περιγράφονται και γίνονται αντιληπτές. Το σύγχρονο χαρακτηριστικό του πλανήτη μας, έχει να κάνει με την αλλαγή των ταχυτήτων, την τρομακτική αλλαγή της εξάπλωσης και της διάδοσης των διεργασιών. Όσο μεγαλώνει η ταχύτητα, όμως, τόσο πιο δύσκολο είναι να την ελέγξεις. Πέρα από το χώρο του πλανήτη, οι υπόλοιπες ταχύτητες παραμένουν ανεπηρέαστες. Η ταχύτητα που ταξιδεύει ο ήχος, σε απόλυτους φυσικούς νόμους, παραμένει η ίδια. Η ταχύτητα όμως που ένα φωνητικό μήνυμα μπορεί να ταξιδέψει μέσω της τεχνολογίας του σήμερα, σε σύγκριση με άλλες προηγούμενες εποχές, είναι από μερικές μέχρι εκατομμύρια φορές, μεγαλύτερη. Το ίδιο και η ταχύτητα διάδοσης της εικόνας, της πληροφόρησης, των μηνυμάτων. Όλα όμως υπόκεινται στο βασικό συντελεστή που ονομάζεται χώρος, στη βασική κλίμακα, στο βασικό πλαίσιο. Ο χώρος, είναι το απαραίτητο εκείνο βασικό πλαίσιο, όπου λαμβάνουν χώρα όλες οι διεργασίες, όλες οι πλοκές, όλα τα αποτελέσματα. Ο χώρος μας είναι ο πλανήτης, όπως είναι οι ήπειροι, όπως είναι ο ιδιαίτερος τόπος του καθενός. Το είδος και η ταχύτητα των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα, επηρεάζουν την ποιότητα του διαμορφούμενου χώρου, σε τοπικό περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο.  Οι πράξεις του ανθρώπου, ως αναπόσπαστου μέρους, του ευρύτερου συστήματος -στην συγκεκριμένη περίπτωση του οικοσυστήματος- επηρεάζουν και επηρεάζονται από τους νόμους της ισορροπίας του συστήματος.

Θέλω όμως σε αυτό το σημείο, να περπατήσω με το γράψιμο μου, στον ακριβή μας χώρο, στο πλανήτη, με στόχο να καταδείξω μια βασική αντίθεση της δραστηριότητας του ανθρώπινου είδους, σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα καθώς και σε σχέση με την ισορροπία του συστήματος. Κάθε είδος διεξάγει το δικό του μοναδικό αγώνα επιβίωσης, σε σχέση με τα υπόλοιπα είδη, σε σχέση με τις αντιξοότητες του κλίματος, σε σχέση με τις ιδιαίτερες γεωγραφικές συνθήκες. Εξάλλου η βασική κατηγοριοποίηση των ζωντανών οργανισμών, κατατάσσει τα είδη είτε σε χορτοφάγα, είτε σε σαρκοβόρα. Και με βάση αυτή λοιπόν την κατάταξη, μπορεί πλέον ο καθένας να αντιληφθεί την αγωνία των αδύναμων ειδών, σε σχέση με τα υπόλοιπα, για επιβίωση στην αδυσώπητη αυτή μάχη. Κανένα είδος δεν κινδυνεύει με εξαφάνιση ή εξαθλίωση των συνθηκών ζωής του αν δεν απειλείται από άλλο πιο δυνατό είδος, εκτός εάν οι οικολογικές συνθήκες αλλάξουν δυσμενώς, οπότε αν είναι αδύνατο να προσαρμοστεί, τότε αναπόφευκτα εξαφανίζεται σταδιακά.

Το άρθρο αυτό πρέπει να περιορίσει την έκταση του, καθώς η περαιτέρω ανάλυση θα επηρεάσει το βασικό στόχο, που είναι η ανάδειξη του ανηλεούς, αντι-οικολογικού αλλά και απάνθρωπου χαρακτήρα, του κυρίαρχου οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού συστήματος, που το ανθρώπινο είδος έχει διαμορφώσει. Το 2011, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία έχει παραχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, πλούτος 79 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Με βάση το νούμερο αυτό, και με πληθυσμό στα τέλη του 2011, τα 7 δισεκατομμύρια ανθρώπους, αντιστοιχεί σε κάθε άνθρωπο στο πλανήτη, ένα ποσό της τάξης των 11.800 δολαρίων. Το 2000, ο παγκόσμια παραγόμενος πλούτος ήταν 41 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ο πληθυσμός του πλανήτη το έτος 2000 ήταν 6.1 δισεκατομμύρια άνθρωποι, οπότε αντιστοιχούσε στον κάθε άνθρωπο ένα ποσό των 6, 800 δολαρίων. Τι συμπεράσματα μπορεί κάποιος να εξάγει από αυτή την παράθεση αριθμών; Το ποσοστό των ανθρώπων που ζούσαν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας το 2000 ήταν περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, (1.2 δισεκατομμύρια με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα ενώ ένα άλλο 20% ζούσε με λιγότερο από δυο δολάρια την ημέρα). Από το 2000 μέχρι τα τέλη του 2011, μόλις σε έντεκα χρόνια, το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, έχει πετύχει διπλασιασμό στην αύξηση του πλούτου. Είναι ένα τρομακτικό νούμερο, αν αναλογιστεί κανείς πως  χρειάστηκαν προηγουμένως, εκατομμύρια χρόνια για να επιτύχει η ανθρωπότητα αυτό το νούμερο των 41 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που καταγράφηκε το 2000, σε μια χρονιά οριακή. Μέσα σε έντεκα μόνο χρόνια επιτεύχθηκε διπλασιασμός του πλούτου, ενώ είχαμε μια αύξηση του πληθυσμού κατά 15%. 

Σήμερα, 2.5 δισεκατομμύρια άνθρωποι, το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει με λιγότερο από δυο δολάρια την ημέρα. Ενώ σε έντεκα χρόνια έχει επιτευχθεί διπλασιασμός του παγκόσμια παραγόμενου πλούτου, το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών μεγεθύνει αντί να σμικρύνει. Ενώ ο πλούτος διπλασιάστηκε, η ίση κατανομή του δεν διευρύνθηκε. Που πήγε τούτος ο πλούτος; Γιατί σήμερα ενώ υπερσυσσωρεύτηκε αυτός ο πλούτος, έχει εμπεδωθεί η πολιτική των περικοπών και των μειώσεων των εισοδημάτων των εργαζομένων, των απλών ανθρώπων; Δεν αποτελεί μέγιστη ανεπάρκεια της επικρατούσας λογικής περί οικονομικών δυσχερειών και κρίσης; Ποιανού την κρίση συζητάμε και ποιανού την κρίση καλείται ο κόσμος σήμερα να χρηματοδοτήσει;

Ο υπογράφων θα επανέλθει επί του θέματος, αλλά ως κλείσιμο στο παρόν άρθρο θα ήθελα να επισημάνω ξανά την έννοια και την σημαντικότητα του χώρου και του χρόνου. Όπως το κυρίαρχο καπιταλιστικό σύστημα έχει μέσα σε δευτερόλεπτα ιστορικής εξέλιξης, επιτύχει αυτό το διπλασιασμό του πλούτου, έχει επίσης επιτύχει την σμίκρυνση και του χώρου. Έχει επίσης επιτύχει την όξυνση των οικονομικών και κοινωνικών αντιθέσεων, μέσα σε ένα σαφώς πιο περιορισμένο χώρο πλέον, όπου εκτός από την διακίνηση των κεφαλαίων μπορούν και άλλα πράγματα να διακινούνται ταχύτατα. Ο πλανήτης σήμερα μοιάζει με ένα μπαλόνι, που ενώ το φουσκώνεις με αέρα, το πιέζεις περιορίζοντας το χώρο του. Οι αντοχές είναι ήδη εξαντλημένες, λόγω περιορισμένων φυσικών πόρων και οικολογικής διατάραξης. Ο άνθρωπος, θα πρέπει να μπορέσει να ελέγξει και να εξαφανίσει κατεπειγόντως, το θηρίο που ο ίδιος έπλασε, αλλά αναπτύσσεται πλέον χωρίς κανένα περιορισμό και ίσως χωρίς έλεγχο. Το παγκόσμιο πλέον οικονομικό και κοινωνικό σύστημα, την καπιταλιστική μορφή οργάνωσης της οικονομίας και της κοινωνίας. Ο χρόνος τρέχει με ασύλληπτη ταχύτητα όπως καταγράφηκε πιο πάνω, τα περιθώρια στενεύουν, ο άνθρωπος υποδουλώνεται στο σύστημα και ο πλανήτης καταρρέει. Η μόνη σταθερή και αναλλοίωτη συνθήκη σε αυτή την εξίσωση, ακούει στο όνομα Αλλαγή. Η έκρηξη της αλλαγής , όποια μορφή και αν πάρει αυτή, δεν είναι πλέον μακριά.